Op 16 september zullen er negentien nieuwe leden worden geļnstalleerd als lid van de KNAW, waaronder dr. Leo Lucassen. Zijn onderzoeksgebied is dat van de immigratie en dat is, zoals bekend, politiek zeer gevoelig terrein. Het lijkt mij echter dat iedere wetenschapper het volste recht heeft er een duidelijke politieke visie op na te houden en het lijkt mij dat dat ook geen belemmering hoeft te zijn om hem eventueel een wetenschappelijke onderscheiding toe te kennen. Maar de KNAW moet daarbij natuurlijk zelf geen partij kiezen of laten doorschemeren.

Waar het mij om gaat is de volgende zinsnede uit de toelichting die wordt gegeven bij het besluit om de heer Lucassen tot lid te benoemen: “Hij neemt regelmatig deel aan maatschappelijke debatten, onder meer als gast in Buitenhof, als auteur van artikelen in landelijke dagbladen en als actief twitteraar”. Hier wordt dus zijn activiteit als twitteraar mede genoemd als argument voor zijn benoeming.

Het is volgens mij nieuw dat iemand een wetenschappelijke onderscheiding krijgt mede op grond van zijn getwitter. En hiermee begeeft de KNAW zich op zeer glad ijs. Op zichzelf is het serieus nemen van Twitter, als een nieuw maatschappelijk medium, natuurlijk een uitstekend idee. Maar de KNAW is het aan zichzelf verplicht dat dan ook op een wetenschappelijk verantwoorde manier te doen. Misschien zou de KNAW hier zelfs een voortrekkersrol kunnen spelen.

Twitter schrijft zelf: “Het doel van Twitter is het bevorderen van openbare gesprekken tussen mensen. Geweld, pesterijen en andere soorten vergelijkbaar gedrag ontmoedigen mensen zichzelf te uiten [..]”. Ieder zal het er mee eens zijn dat dat een prima doelstelling is. In de praktijk is het echter vaak niet gemakkelijk te bepalen hoe je je bij het opstellen van tweets kunt houden aan de normale regels van fatsoen. Als je je bovendien wilt houden aan de regels van wetenschappelijke objectiviteit en integriteit stelt dat nog weer extra eisen. Tot de drie belangrijkste daarvan behoren volgens mij het geven van onderbouwing, het niet verschuiven van de bewijslast naar de tegenpartij en het je houden aan het falsificatieprincipe (vertaald naar Twitter). Dat laatste houdt dan in dat je alleen tweets mag versturen die de ander niet de mond snoeren, maar die de ander uitnodigen daarop met argumenten te reageren (zie ook de boven geciteerde doelstelling van Twitter). Maar juist aan deze drie eisen voldoen de tweets van @LeoLucassen niet. Ze provoceren, polariseren en breken de discussie af.

Als voorbeeld van de wijze van twitteren van @LeoLucassen heb ik een bijlage bijgevoegd met een tiental voorbeelden van zijn tweets, ieder voorzien van een kort commentaar. Op grond van dit alles verzoek ik u om in de motivatie die de KNAW geeft om hem tot lid te installeren de verwijzing naar Twitter weg te laten.